همزمان با اجرای مصوبه جدید دولت درباره بنزین سهنرخی، پرسش مهم کاربران درباره تاثیر این طرح بر کرایه تاکسیهای اینترنتی مطرح شد. در این زمینه، شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران، سازمان شهرداریها و دهیاریها، سازمان برنامه و بودجه، اتحادیه کسبوکارهای مجازی و دو سکوی حملونقل مسافر اسنپ و تپسی اطلاعیهای مشترک منتشر کردهاند.
مطابق این اطلاعیه، سهمیههای جدید برای ناوگان فعال سکوهای اینترنتی تعیین شده و در مقابل، تعهد رسمی از این شرکتها گرفته شده که هیچ افزایشی در قیمت خدمات خود اعمال نکنند. این اقدام در راستای حفظ تعادل بین هزینههای فعالان حوزه حملونقل و جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمتها برای مصرفکننده نهایی صورت گرفته است.
جزئیات سهمیه و نحوه محاسبه
سهمیههای سوخت برای رانندگان فعال این پلتفرمها، دیگر به صورت مستقیم از طریق کارت سوخت خودروها تخصیص نمییابد، بلکه به صورت اعتباری ریالی ارائه خواهد شد. این تغییر ساختار، مدیریت بهتری بر مصرف یارانهای سوخت اعمال میکند.
مکانیزم تخصیص اعتبار
این سهمیهها به صورت اعتباری ریالی ارائه میشود و رانندگان در صورت نیاز میتوانند فراتر از این میزان نیز سوختگیری کنند، اما مازاد شامل یارانه یا سهمیه اعتباری نخواهد شد. این بدان معناست که هر راننده، سقف مشخصی از اعتبار را دریافت میکند که با نرخ یارانهای محاسبه شده است.
محاسبه این سهمیه اعتباری بر اساس پیمایش ماهیانه رانندگان و بعد از ثبت سفرها توسط سکوها محاسبه میشود. این شیوه تضمین میکند که سهمیه فقط به رانندگانی تعلق گیرد که واقعاً در حال فعالیت و ارائه خدمات هستند.
تفاوت نرخ و واریز مستقیم به حساب راننده
یکی از نکات کلیدی این طرح، نحوه جبران افزایش هزینههای رانندگان است. دولت متعهد شده است که مابهالتفاوت بین نرخ یارانهای و نرخ آزاد را به راننده پرداخت کند تا قدرت خرید سوخت آنها حفظ شود.
تفاوت نرخ دوم (که احتمالاً ۳۰۰۰ تومان بر اساس نرخهای احتمالی بنزین در نظر گرفته شده است) و نرخ آزاد (که احتمالاً ۵۰۰۰ تومان در نظر گرفته شده است) بهطور مستقیم توسط سازمان هدفمندی یارانهها به حساب رانندگان واریز خواهد شد.
[
فرض بر این است که اگر رانندهای میزان سهمیه خود را با نرخ آزاد خریداری کند، مابهالتفاوت مبلغ به حساب او واریز خواهد شد تا عملاً یارانه را به صورت نقدی دریافت کند.
محاسبه پیمایش و مشمولین
دستورالعمل دقیق محاسبه پیمایش در مراحل بعدی از سوی دولت ابلاغ میشود؛ اما چارچوب کلی به شرح زیر است:
- شروع محاسبه: پیمایش از اولین کیلومتر اولین سفر هر ماه محاسبه میشود. این بدان معناست که سفرهای شخصی راننده پیش از شروع فعالیت رسمی در پلتفرم در محاسبه لحاظ نخواهند شد.
- مشمولین: همه کاربران فعال سکوها – بهجز موتورسیکلتهای فرسوده یا فاقد کارت سوخت – مشمول دریافت سهمیه هستند. فعال بودن به معنای انجام حداقل تعداد سفر تعیین شده توسط سکوها در ماه خواهد بود.
وضعیت خودروهای خاص
این طرح تغییراتی را نیز برای خودروهایی که پیش از این یارانهای دریافت نمیکردند، در نظر گرفته است تا عدالت در تخصیص سهمیه بین فعالان برقرار شود.
خودروهای وارداتی یا نوشماره داخلی که سهمیه یارانهایشان به صورت سیستمی حذف شده است، در صورت فعالیت در سکوهای اسنپ و تپسی، همچنان سهمیه ویژهای دریافت خواهند کرد. این سهمیه بر اساس میزان فعالیت آنها در این پلتفرمها تعریف میشود:
- خودروهای بنزینی فعال: ۲۰۰ لیتر سهمیه اعتباری ماهانه.
- خودروهای دوگانهسوز فعال: ۹۵ لیتر سهمیه اعتباری ماهانه.
این سهمیه مستقیماً به فعالیت آنها در ناوگان اینترنتی گره خورده و مستقل از سهمیه شخصی آنها (در صورتی که سهمیه شخصی نداشته باشند) خواهد بود.
نکته مهم (قیمتگذاری پویا و کرایهها)
یکی از نگرانیهای اصلی کاربران، افزایش احتمالی کرایهها به دلیل افزایش هزینههای سوخت بود. در این اطلاعیه، موضع دولت و سکوها روشن شده است:
تعهد عدم افزایش قیمت:
سکوهای اینترنتی موظف شدهاند کرایهها را بهخاطر افزایش نرخ سوخت بالا نبرند. این تعهد به صورت رسمی اخذ شده است تا بار افزایش هزینههای انرژی مستقیماً بر دوش مسافران نیفتد.
برقراری قیمتگذاری پویا:
با این حال، سازوکار قیمتگذاری پویا همچنان برقرار است. این بدین معناست که عوامل غیرمرتبط با نرخ پایه سوخت، همچنان بر قیمت تأثیرگذار خواهند بود.
قیمتگذاری پویا همانطور که همیشه بوده بر اساس عرضه و تقاضا تغییر میکند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- شرایط جوی نامساعد (مانند شب بارانی).
- ترافیک سنگین و طولانی که زمان سفر را افزایش میدهد.
- کمبود تعداد رانندگان فعال در یک منطقه خاص در یک زمان مشخص.
بنابراین، در حالی که نرخ پایه و هزینههای ثابت سوخت نباید باعث افزایش کلی کرایهها شود، نوسانات لحظهای ناشی از ازدحام سفر و کمبود عرضه در مناطق خاص، قیمت را به صورت لحظهای تعدیل خواهد کرد.
ساختار و هدف نهایی طرح
این ساختار جدید تلاش میکند تا سه هدف اصلی را همزمان محقق سازد:
- حمایت از رانندگان: با تخصیص سهمیه اعتباری مشخص و واریز مابهالتفاوت نرخ، هزینههای عملیاتی رانندگان پوشش داده میشود.
- کنترل تورم و ثبات قیمت: با تعهد سکوها مبنی بر عدم افزایش نرخ خدمات به دلیل سوخت، از فشار تورمی بر مصرفکنندگان جلوگیری میشود.
- شفافیت و نظارت: محاسبه سهمیه بر اساس پیمایش واقعی، شفافیت بیشتری در میزان فعالیت رانندگان فراهم میآورد و امکان سوءاستفاده از سهمیه را کاهش میدهد.
این اطلاعیه نقطه عطفی در نحوه مدیریت یارانههای انرژی برای ناوگان حملونقل برخط محسوب میشود و انتظار میرود سازوکارهای اجرایی دقیق آن به زودی توسط نهادهای مسئول منتشر گردد.
